Współpraca z kierowcą prowadzącym własną firmę – dokumenty

Przewoźnik drogowy, wykonujący przewozy na podstawie licencji na transport, może zawierać z kierowcami zarówno umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawne. Ma również prawo korzystać ze świadczenia na jego rzecz usług kierowania pojazdami przez innych przedsiębiorców.

Zapowiedź
Kierowca, którego właśnie przyjąłeś do pracy, podobnie jaki inni Twoi pracownicy, musi okazywać podczas kontroli ITD zaświadczenie o nieprowadzeniu pojazdu. Jeśli wcześniej nie pracował, sprawa jest prosta - wypisujesz je na podstawie oświadczenia kierowcy. Co jednak powinieneś zrobić, gdy kierowca pracował wcześniej w innej firmie? Tego dowiesz się z rubryki „Pytania i odpowiedzi" w aktualizacji 75 „Poradnika Przewoźnika" .

Forma zatrudnienia czy nawiązania współpracy nie wpływa jednak w żaden sposób na obowiązki przewoźnika w zakresie wyposażenia kierowcy w wymagane dokumenty . Różnice występują tylko, jeśli chodzi o kwestie podatkowe i ubezpieczeniowe, nie są związane z przepisami transportowymi.

Dokumenty dla kierowcy
Artykuł 87 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym nakłada na Ciebie obowiązek wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty. Jeżeli kierowca przedsiębiorca wykonuje w Twoim imieniu i na podstawie Twojej licencji usługę przewozową, należy uznać, że w dalszym ciągu Ty jesteś przewoźnikiem, a on kierowcą. Trzeba więc wyposażyć go w te same dokumenty, w które wyposażasz swoich pracowników, tj.:
• wypis z licencji,
• dokument przewozowy,
• prawo jazdy,
• dowód rejestracyjny pojazdu,
• dowód opłacenia składki ubezpieczeniowej,
• wykresówki lub dane cyfrowe z poprzednich 28 dni.

Kwalifikacja wstępna
Może się zdarzyć, że kierowca, z uwagi na termin uzyskania uprawnień do kierowania pojazdami, nie ma jeszcze wpisu do prawa jazdy. W tej sytuacji powinieneś skierować go na badania lekarskie i psychologiczne oraz wystawić mu zaświadczenie potwierdzające spełnianie wymogów ustawy. Przewiduje to art. 5 ust. 1 ustawy z 17 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym .

Wykresówki i zaświadczenie
Za dni, w których kierowca nie kierował ciężarówką, powinieneś wystawić mu zaświadczenie o nieprowadzeniu pojazdu. Obowiązek ten ciąży na Twojej firmie, nawet w przypadku gdy zawierasz z kierowcą umowę o współpracy na zasadzie świadczenia przez niego usług kierowania pojazdem. Jeśli Twoja współpraca z nim dopiero się rozpoczyna, należy poprosić go o pisemne oświadczenie dotyczące jego aktywności w poprzednich 28 dniach i na tej podstawie wystawić zaświadczenie.

Więcej tego typu porad znajdziesz w rubryce „Pytania i odpowiedzi" w aktualizacji 74 „Poradnika Przewoźnika " .

Podstawa prawna
• Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym.
• Decyzja Komisji nr 2007/ /230/WE z 12 kwietnia 2007 r. w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym (Dz.Urz. UE L 99 z 14 kwietnia 2007 r., str. 14 ze zm. z 2009 r.).
• Ustawa z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. nr 125, poz. 874 ze zm.). l Ustawa z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.).

Piotr Kowalski
specjalista z zakresu
transportu drogowego

 

Suma ubezpieczenia – o co zadbać, gdy wykupujesz OC przewoźnika

Suma ubezpieczenia, inaczej suma gwarancyjna, to górna granica odpowiedzialności . Jest wyrażona jako kwota pieniędzy, do której zakład ubezpieczeń odpowiada za szkody spowodowane przez przewoźnika w przewożonym towarze.

Zapowiedź
Bywa, że kierowca nie trzyma się rozkładu czasu pracy ani nie przestrzega doby pracowniczej, ponieważ nie można przewidzieć, kiedy będzie musiał wyjechać i dokąd. Jak firma transportowa może zabezpieczyć się przed prawnymi konsekwencjami takiej sytuacji? Tego dowiesz się z rubryki „Pytania i odpowiedzi" w aktualizacji 75 „Poradnika Przewoźnika" .

Co sprawdzić przed wykupieniem polisy?
Suma gwarancyjna powinna być co najmniej taka, jak najdroższy ładunek, który będziesz przewoził. Koniecznie sprawdź ponadto w ogólnych warunkach ubezpieczenia, czy suma ubezpieczenia jest pomniejszana po szkodzie o wysokość tej szkody, czy pozostaje stała bez względu na liczbę i wielkość szkód.

Dlaczego to takie ważne?
Ubezpieczenie z sumą gwarancyjną na każde zdarzenie daje pewność, że suma ubezpieczenia zapisana w polisie i faktycznie zastosowana będą zawsze takie same. Jest tak, ponieważ w tym przypadku suma ubezpieczenia nie ulega pomniejszeniu o wypłacone odszkodowania. Natomiast suma ubezpieczenia „na jedno i wszystkie zdarzenia" po wypłacie odszkodowania jest każdorazowo pomniejszana o jego wartość. Z czasem może się więc zdarzyć, że po kolejnej szkodzie rzeczywista suma ubezpieczenia okaże się bliska zeru bądź nawet niższa. Zmniejszanie się sumy gwarancyjnej po wypłacie odszkodowania może ostatecznie spowodować wygaśnięcie polisy po wykorzystaniu całej jej wartości, a to, zwłaszcza przy dużej liczbie transportów, będzie zazwyczaj zgubne dla przewoźnika .

Przy stałej sumie gwarancyjnej nie musisz się martwić tym, że w pewnym momencie zostaniesz bez ważnej ochrony ubezpieczeniowej. Odpowiedzialność za szkodę w ładunku w ruchu zagranicznym jest ograniczona do 8,33 SDR (obecnie równowartość ok. 45 zł) za każdy kilogram utraconego lub uszkodzonego ładunku.

Jak ustalić sumę gwarancyjną?
Ubezpieczenie OC przewoźnika należy dobrać tak, aby maksymalna ładowność największego posiadanego przez firmę środka transportu, pomnożona przez 8,33 SDR, dawała sumę ubezpieczenia. Oznacza to, że np. dla zestawu: ciągnik siodłowy plus naczepa o długości 13,60 m suma ubezpieczenia powinna wynosić ok. 300.000 dolarów.

Więcej na ten temat znajdziesz w artykule „Ubezpieczenia dla przewoźników towarowych - co warto ubezpieczyć" w aktualizacji 74 „Poradnika Przewoźnika" .

Robert Jać
specjalista ds. szkód komunikacyjnych

 

Zmiany w przepisach o kontroli Państwowej Inspekcji Pracy

W najbliższym czasie możemy się spodziewać istotnych zmian w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy.

Zmodyfikowane zostaną zasady przeprowadzania kontroli i karania za wykryte naruszenia. M.in. inspektorzy zyskają dodatkowe środki prawne do stosowania wobec pracodawców –polecenia. Będą mogli też odstąpić od nałożenia mandatu.

Zapowiedź
Każdy, kto zatrudnia kierowców, ma obowiązek pro¬wadzenia ewidencji ich czasu pracy. W przepisach przewidzia¬no, że ewidencja może być sporządzana w jednej z kilku form, a więc masz prawo wybrać taką postać, jaka jest dla Ciebie najkorzystniejsza. Która forma będzie najodpowiedniejsza dla Ciebie i jak ją stosować? Tego dowiesz się z artykułu „Ewidencja czasu pracy kierowców – wybierz najkorzystniejsze rozwiązania”. Opublikujemy go w aktualizacji 74 „Poradnika Przewoźnika”.



Inspektor będzie mógł Ci wydać polecenia
Do katalogu środków prawnych, których może użyć inspektor pracy, gdy wykryje w Twojej firmie narusze¬nia przepisów, zostało dodane polecenie. Można je będzie stosować tylko w sytuacjach, w których dotychczas były używane wystąpienia, a więc w razie stwierdzenia naruszeń dotyczących prawnej ochrony pracy, które nie uzasadniają skierowania do pracodawcy nakazu.

Polecenia, w przeciwieństwie do wystąpień, mają być wydawane ustnie. Inspektor będzie je stosował w przypad¬ku wykrycia drobnych nieprawidłowości z zakresu prawa pracy, które mogą zostać przez pracodawcę usunięte w cza¬sie trwania kontroli lub niezwłocznie po jej zakończeniu. Natomiast pisemne wystąpienia będą nadal stosowane, ale tylko w sprawach wyższej wagi.

Wprowadzenie poleceń ma uprościć pracę inspektora i zmniejszyć ilość gromadzonej przez niego dokumenta¬cji. Inspektor będzie miał obowiązek odnotować wydane polecenia jedynie w treści protokołu z kontroli. Nie będzie musiał, jak dotychczas, tworzyć w tym celu dodatkowych dokumentów.

Możesz się uchronić przed mandatem
Zmiany w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy mają nie tylko przyspieszyć przeprowadzane kontrole, ale też dać efekt prewencyjny. Dlatego nowelizacja przewiduje również moż¬liwość odstąpienia przez inspektora od ukarania pracodawcy.

Będzie to możliwe jedynie w uzasadnionych przypad¬kach, gdy:
• pracodawca dopiero rozpoczął działalność;
• nie stwierdzono:
– bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowni¬ków albo innych osób wykonujących pracę, w przypadku wykroczeń przeciwko przepisom lub zasadom bhp, bądź
– popełnienia wykroczenia z winy umyślnej – w pozosta¬łych sprawach.

Oznacza to, że jeśli popełniłeś wykroczenie przeciw prawom pracowniczym nie ze swojej winy lub naruszyłeś przepisy bhp, ale nie doszło do bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia załogi, to możesz wystąpić do inspektora o odstąpienie od wymierzenia mandatu.

Wówczas inspektor poucza pracodawcę o tym, jak zorga¬nizować pracę zgodnie z wymogami prawa, i odbiera od niego oświadczenie o terminie usunięcia uchybień ujawnionych w toku kontroli. Co istotne – sposób, w jaki sformułowano ten przepis, wskazuje, że pracodawca dopiero rozpoczynający działalność może o to wnosić również w przypadku naruszeń bhp powodujących zagrożenie dla życia i zdrowia załogi oraz zawinionych wykroczeń przeciw prawom pracowników.

Więcej na ten temat znajdziesz w artykule „Zmiany w przepisach o kontroli Państwowej Inspekcji Pracy” w aktualizacji 73 „Poradnika Przewoźnika”.


Agata Lankamer-Prasołek
prawnik specjalizujący się w zagad¬nieniach
z zakresu prawa pracy i czasu pracy kierowców,
były pracownik PIP,
wspólnik w firmie doradczo-szkoleniowej
„Pogotowie Kadrowe – Lankamer – Prasołek” sp. j.

Karol Lankamer
prawnik specjalizujący się
w zagadnieniach z zakre¬su bhp i czasu pracy kierowców,
były pracownik PIP,
wspólnik w firmie doradczo-szkoleniowej
„Pogotowie Kadrowe – Lankamer – Prasołek” sp. j.

Międzynarodowe przewozy regularne osób na trasie nieprzekraczającej 50 km

Inspekcja Transportu Drogowego oraz analogiczne służby kontrolne innych krajów UE nie obejmują kontrolą drogową czasu pracy kierowcy, jeżeli z dokumentów (przede wszystkim z zezwolenia na daną linię regularną) wynika, że jest to krajowy bądź międzynarodowy transport drogowy osób na linii regularnej do 50 km. Przedsiębiorca taki może natomiast zostać w tym zakresie skontrolowany w swojej siedzibie, ponieważ ustawa o czasie pracy kierowców wymaga, aby ewidencjonował czas pracy kierowców.

Odpoczynek dzienny kierowcy, który jeździ i sam, i w załodze Zdarza się, że kierowca jeździ raz sam, raz w załodze. Odpoczynek dzienny w załodze może wynosić 9 godzin. Odpoczynek skrócony pojedynczego kierowcy też 9 godzin, ale tylko 3 razy w tygodniu. Czy jeśli kierowca 2 razy w tygodniu ma 9-godzinny odpoczynek, gdyż jedzie w załodze, a potem 3 razy znowu ma 9-godzinny odpoczynek skrócony, gdy jedzie sam, to z punktu widzenia ITD wszystko jest w porządku? Tego dowiesz się z artykułu w aktualizacji 72 „Poradnika Przewoźnika" .

Zgodnie z art. 3 lit. a rozp-orządzenia (WE) nr 561/2006 przepisy odnośnie do czasu jazdy, obowiązkowych przerw i odpoczynków nie mają zastosowania m.in. do przejazdów wykonywanych pojazdami używanymi do przewozu osób w ramach przewozów regularnych, których trasa nie przekracza 50 km.

Czy są jakieś inne przepisy?
Jeśli chodzi o przewoźników krajowych, to tę lukę uzupełnia ustawa o czasie pracy kierowców (art. 31a-31e). Nie ma jednak przepisów, na podstawie których kierowcy wykonujący tego typu przewozy byliby zobowiązani przedstawiać dokumenty poświadczające ich czas pracy podczas kontroli drogowych.

Uwaga! Ten aspekt może zostać objęty kontrolą wyłącznie podczas wizyty ITD czy PIP w siedzibie przedsiębiorcy.

 

W ustawodawstwie wspólnotowym również istnieją akty prawne regulujące kwestię czasu pracy pracowników (w tym kierowców) wyłączonych z rozporządzenia nr 561/2006. Unormowania w tym zakresie zawiera dyrektywa Rady 93/104/WE.

Te przepisy wprowadzono do naszego krajowego Kodeksu pracy - obowiązują również kierowców. Kwestia dokumentowania czasu pracy kierowcy w międzynarodowych przewozach regularnych osób do 50 km na terytorium Wspólnoty wygląda podobnie jak w Polsce. Czas pracy takich osób nie podlega kontroli drogowej. Brak przepisu, który nakazywałby mieć przy sobie i okazywać do kontroli jakikolwiek dokument świadczący o czasie pracy takiego kierowcy.

Więcej na ten temat znajdziesz w rubryce „Pytania i odpowiedzi" w aktualizacji 71 „Poradnika Przewoźnika" .

Podstawa prawna:
• Artykuł 8 ust. 6, 7 i 8 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz.Urz. UE l.102 z 11 kwietnia 2006 r.).
• Artykuły 31a-31e oraz art. 25 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. nr 92, poz. 879 ze zm.).
• Dyrektywa Rady 93/104/WE z 23 listopada 1993 r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy.
• Dyrektywa 2000/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 czerwca 2000 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/104/ WE dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy w celu objęcia sektorów i działalności wyłączeniem z tej dyrektywy.

Karolina Płaczek
specjalista do spraw
transportu drogowego