Kto odpowiada za naruszenie przepisów o tachografach – kierowca czy pracodawca

Zgodnie z rozporządzeniem nr 3821/85 odpowiedzialni za poprawne działanie i odpowiednie stosowanie tachografów są pracodawca oraz kierowcy. Kto odpowiada w jakim stopniu?

Przede wszystkim nie unikniesz odpowiedzialności, jeśli powołasz się na to, że nie jesteś pracodawcą kierowcy, który kierując należącym do Ciebie pojazdem, naruszył przepisy związane z używaniem tachografu. Nie można bowiem przyjąć, że w sytuacji gdy pracodawcą kierowcy będzie inna firma niż ta, do której należy pojazd, właściciel pojazdu nie odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie i używanie tachografu. Prowadziłoby to do zabronionego obejścia prawa, w szczególności przepisów rozporządzenia nr 3821/85.

Odpowiedzialność kierowcy – tachograf analogowy
Odpowiedzialność kierowcy za naruszenie zasad dotyczących analogowych urządzeń rejestrujących została uregulowana w art. 92a ust. 1 ustawy o transporcie drogowym. Kierowcy grozi za nie kara grzywny. Rodzaje naruszeń, za które może ponieść odpowiedzialność, zostały uregulowane w załączniku do ustawy o transporcie i są identyczne z tymi, za które odpowiada przewoźnik.

Pamiętaj!
Pociągnięcie do odpowiedzialności kierowcy odbywa się w trybie określonym w Kodeksie postępowania o wykroczeniach. A zatem przebiega to zupełnie inaczej niż w postępowaniu administracyjnym, w którym jest karany przedsiębiorca.

Przede wszystkim warunkiem pociągnięcia do odpowiedzialności kierowcy jest ustalenie jego winy. Inaczej rzecz ma się w przypadku przedsiębiorcy – ten ponosi odpowiedzialność także wówczas, gdy nie jest winny powstałym naruszeniom.

Pociągnięcie do odpowiedzialności kierowcy nie wyłącza odpowiedzialności przewoźnika. Artykuł 92a ust. 3 daje możliwość wszczęcia postępowania administracyjnego wobec przedsiębiorcy także wówczas, gdy toczy się postępowanie wobec kierowcy.
W przypadku naruszeń zasad dotyczących tachografów analogowych przewoźnik może zwolnić się z odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że nie miał wpływu na ich powstanie.

Pamiętaj tylko, że możliwość zwolnienia się od odpowiedzialności na podstawie tego przepisu istnieje wyłącznie w odniesieniu do naruszeń związanych z tachografami analogowymi. Nie obejmuje naruszeń dotyczących tachografów cyfrowych. Weź też pod uwagę, że ciężar udowodnienia braku wpływu na powstanie naruszeń spoczywa na przedsiębiorcy, czyli na Tobie. Co więcej – nawet jeśli udowodnisz, że nie miałeś wpływu na powstanie naruszenia, poniesiesz za nie odpowiedzialność, gdy miało ono charakter rażący, w szczególności gdy zagrażało bezpieczeństwu ruchu drogowego lub zostało popełnione wielokrotnie.

Odpowiedzialność kierowcy – tachograf cyfrowy
Odpowiedzialność kierowcy za naruszenia związane z tachografami cyfrowymi została uregulowana w ustawie o systemie tachografów cyfrowych. Zgodnie z przepisami tej ustawy kierowca podlega karze grzywny, jeżeli:
• używa więcej niż jednej karty kierowcy,
• prowadzi pojazd, posługując się cudzą lub nieważną kartą kierowcy,
• prowadzi pojazd, nie posługując się kartą kierowcy,
• po zakończeniu przewozu drogowego wykonywanego bez użycia karty kierowcy, ponieważ ta działała wadliwie, została zniszczona, zgubiona lub skradziona, nie zrobił wydruku danych z tachografu cyfrowego, odnoszących się do okresów rejestrowanych przez ten tachograf, oraz nie zaznaczył szczegółów, które umożliwiłyby jego identyfikację (imienia i nazwiska oraz numeru karty kierowcy lub numeru prawa jazdy), i nie opatrzył wydruku swoim podpisem,
• nie zgłosił faktu uszkodzenia lub utraty karty kierowcy,
• nie zwrócił do podmiotu wydającego karty uszkodzonej karty kierowcy,
• odmówił okazania karty kierowcy na żądanie uprawnionego organu kontrolnego.

Więcej na ten temat znajdziesz w artykule „Tachografy – jak ich używać, żeby nie narażać się na kary ITD” w ostatniej aktualizacji „Poradnika Przewoźnika”.

Michał Petranik
prawnik,
specjalista w zakresie transportu drogowego,
asystent sędziego
w WSA w Warszawie