Jakie skutki podatkowe grożą przedsiębiorcy, gdy urząd skarbowy zakwestionuje samozatrudnienie kierowcy?

Jeżeli samozatrudnienie kierowcy zostanie podważone przez urząd skarbowy, przedsiębiorcę, który zlecał mu przewozy, czekają m.in. skutki w zakresie podatku dochodowego.

Wynika to z tego, że zupełnie inaczej kształtuje się sytuacja prawna, gdy mamy do czynienia z osobą rzeczywiście prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, niż gdy występuje stosunek pracy lub zlecenia.

W przypadku działalności pozarolniczej wszelkie obowiązki podatkowe obciążają przedsiębiorcę i to on rozlicza się samodzielnie ze swojego podatku. W obu pozostałych przypadkach (pomimo że podatnikiem jest również kierowca) w trakcie roku podatkowego obowiązki związane z zapłatą podatku dochodowego w formie zaliczek obciążają przedsiębiorcę wypłacającego wynagrodzenie. Musi on obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy w należytej wysokości, tak obliczoną zaliczkę pobrać (potrącić od wypłacanego wynagrodzenia) i wpłacić w odpowiednim terminie na rachunek urzędu skarbowego.

Co się dzieje, jeśli nie wpłacał zaliczek?
Jeżeli przedsiębiorca nie wpłacał zaliczek od wynagrodzeń (niezależnie od tego, czy powinny być wypłacane ze stosunku pracy czy też ze stosunku zlecenia), powstają u niego zaległości podatkowe, za które odpowiada całym swoim majątkiem.

O powstaniu tych zaległości przesądza brzmienie przepisów art. 31 updof w przypadku uznania umowy z kierowcą za stosunek pracy lub art. 41 ust. 1 w przypadku uznania takiej umowy za zlecenie, a także przepisów art. 8, 21, 30, 51 i 59 § 2 Ordynacji podatkowej.

Z tych samych przepisów wynika również, że zobowiązanie płatnika wygasa m.in. z chwilą wpłaty przez niego pobranej kwoty podatku. A zatem płatnik wykona swoje obowiązki należycie jedynie wtedy, gdy należną kwotę pobranego podatku wpłaci na konto urzędu skarbowego.

Jeżeli dojdzie do podważenia umowy między kierowcą jako przedsiębiorcą a przewoźnikiem zlecającym mu przewozy, brak wpłaty podatku przez przedsiębiorcę zlecającego ich wykonanie skutkuje powstaniem zaległości, nawet jeżeli kierowca zleceniobiorca wpłacał jakieś kwoty podatków sam za siebie. Ponadto do czasu uregulowania tych zaległości naliczane są także odsetki od nich.

Odpowiedzialność karnoskarbowa
Jeśli Wasza umowa zostanie podważona, czekają Cię też skutki wynikające z przepisów Kodeksu karnego skarbowego. Są w nim uregulowane kwestie odpowiedzialności karnej osób, które swym działaniem w zakresie podatków doprowadziły do naruszenia interesów Skarbu Państwa.

Osoby te podlegają odpowiedzialności karnej za przestępstwa lub wykroczenia skarbowe.

W przypadku płatnika, który nie pobrał podatku, zarzuty można postawić na podstawie art. 78 kks. Zgodnie z nim odpowiedzialności karnej podlega ten podmiot, który będąc zobowiązany jako płatnik do pobrania podatku, z obowiązku tego się nie wywiąże lub wywiąże się nienależycie (pobierze podatek w kwocie niższej od należnej lub nie pobierze go w ogóle).

Jeżeli organy podatkowe podważą skutki umowy o świadczenie usługi kierowcy lub na ich wniosek, sąd stwierdzi, że nie została ona zawarta pomiędzy przedsiębiorcami, będą mogły postawić taki zarzut karny, ponieważ płatnik, czyli zleceniodawca usługi, obowiązków płatnika w ogóle nie dopełnił.

Autor: Marian Szałucki, doradca podatkowy

Konsultant: Andrzej Tadeusz Prelicz, doradca podatkowy, Kancelaria A.T. Prelicz J. Szymańska w Katowicach